Các loại ghế trong khoang lái máy bay

Khoang lái máy bay là nơi điều khiển toàn bộ chuyến bay, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu suất làm việc của phi hành đoàn. Một trong những thành phần không thể thiếu trong khoang lái là các loại ghế phi công và ghế quan sát viên. Những chiếc ghế này không chỉ hỗ trợ về mặt công thái học mà còn tích hợp các tính năng an toàn nhằm bảo vệ phi hành đoàn trong các tình huống khẩn cấp.

I. Các loại ghế trong khoang lái

Ghế của cơ trưởng và cơ phó
- Ghế của cơ trưởng và cơ phó là hai ghế chính trong khoang lái, được đặt ở vị trí trung tâm để đảm bảo tầm nhìn tốt nhất đến các bảng điều khiển và cửa sổ buồng lái.
- Ghế có khả năng điều chỉnh theo nhiều hướng: lên xuống, tiến lùi, dịch chuyển ngang và thay đổi độ nghiêng lưng để phù hợp với thể trạng của phi công.
- Các ghế hiện đại như trên Airbus A320, Boeing 787 được trang bị hệ thống điều chỉnh điện giúp tăng cường sự chính xác và thoải mái.
- Ngoài ra, ghế có tựa lưng, tay vịn điều chỉnh linh hoạt và đệm hỗ trợ lưng giúp giảm mệt mỏi trong các chuyến bay dài.
Ghế của kỹ sư bay
- Trên một số máy bay đời cũ như Boeing 727, DC-10, kỹ sư bay là thành viên thứ ba trong phi hành đoàn, phụ trách giám sát các hệ thống động cơ và điện tử.
- Ghế của kỹ sư bay thường được lắp đặt phía sau hoặc bên cạnh ghế phi công, có thể di chuyển tới lui trên đường ray để dễ dàng tiếp cận các bảng điều khiển.
- Ghế còn có các nút điều chỉnh độ cao, góc tựa lưng nhằm tạo sự linh hoạt khi vận hành.
Ghế quan sát viên
- Đây là ghế phụ được thiết kế dành cho kiểm soát viên, thanh tra bay hoặc phi công đang trong giai đoạn huấn luyện.
- Ghế quan sát viên thường là loại ghế gấp, được gắn vào vách khoang lái hoặc sàn buồng lái để tiết kiệm không gian khi không sử dụng.
- Ghế không có khả năng điều chỉnh linh hoạt như ghế phi công nhưng vẫn được trang bị dây đai an toàn năm điểm nhằm bảo vệ người ngồi trong các tình huống khẩn cấp.

II. Tính năng an toàn của các loại ghế trong khoang lái

Dây an toàn và hệ thống giữ chặt

Tất cả ghế trong khoang lái đều được trang bị dây đai an toàn năm điểm để giữ chặt phi hành đoàn trong trường hợp có nhiễu động mạnh hoặc hạ cánh khẩn cấp.
Ghế còn có chức năng khóa tự động, giúp cố định người ngồi khi xảy ra gia tốc đột ngột.

Hệ thống đệm giảm chấn

Các ghế hiện đại có tích hợp lớp đệm hấp thụ chấn động, giúp giảm áp lực lên cột sống khi máy bay tiếp đất mạnh.
Đối với một số mẫu máy bay quân sự hoặc vận tải, ghế còn có khả năng chịu lực cao hơn nhằm bảo vệ phi công trong trường hợp va chạm.

Hệ thống thoát hiểm nhanh

Trong trường hợp khẩn cấp, dây đai an toàn được thiết kế với cơ cấu mở nhanh giúp rút ngắn thời gian tháo dây.
Một số máy bay quân sự có ghế phóng khẩn cấp, giúp phi công thoát ra khỏi máy bay trong tình huống nguy hiểm.

III. Sự phát triển của ghế trong khoang lái

Ghế trong các máy bay đời cũ

Các mẫu máy bay như Boeing 707, Douglas DC-10 sử dụng ghế cơ khí với ít tính năng điều chỉnh hơn.
Phi công phải điều chỉnh ghế thủ công bằng tay và khóa vị trí bằng các chốt cơ học.

Ghế trên máy bay hiện đại

Ngày nay, ghế phi công được tích hợp hệ thống điện và cơ khí hiện đại, giúp tăng độ chính xác khi điều chỉnh.
Chất liệu ghế cũng được cải tiến, sử dụng vật liệu nhẹ nhưng có độ bền cao như sợi carbon để giảm trọng lượng máy bay.

IV. Kết luận

Ghế trong khoang lái không chỉ là chỗ ngồi đơn thuần mà còn là một phần quan trọng trong thiết kế an toàn và tiện nghi của máy bay. Sự phát triển không ngừng của công nghệ ghế phi công giúp nâng cao hiệu suất làm việc, giảm mệt mỏi và bảo vệ tính mạng phi hành đoàn trong các tình huống khẩn cấp. Việc tiếp tục cải tiến ghế phi công sẽ góp phần nâng cao mức độ an toàn và hiệu suất bay trong tương lai.